„Ziemia Zakroczymska” to zeszyt historyczny autorstwa Kazimierza Szczerbatko wydany w ramach serii „Zakroczym”.
Zeszyt składa się z pięciu rozdziałów. W pierwszym z nich „Ziemia Zakroczymska:” autor opisuje utworzenie Ziemi Zakroczymskiej, jej podział administracyjno-sądowy, najważniejsze urzędy, szkolnictwo i drogi. Dowiadujemy się z tego rozdziału, że Ziemia Zakroczymska obejmowała osobne ziemie: z powiatu różańskiego i makowskiego. Ziemia ta leżała wzdłuż rzeki Narwi, sięgała pod Ostrołękę; północną granicę wyznaczała puszcza Zagajnicy (Puszcza Zielona). Granica ulegała zmianie, ponieważ przesuwała się zgodnie zagospodarowaniem osadniczym puszczy. Do Ziemi Zakroczymskiej należały grody Zakroczym, Serock, Nasielsk.
W rozdziale drugim autor opisuje występujące na tym terenie urzędy, począwszy od kasztelana poprzez wojskiego, a na mieczniku skończywszy.
Rozdział trzeci Kazimierz Szczerbatko poświęcą Zakroczymiowi jako stolicy Ziemi Zakroczymskiej. Zakroczym stał się jej stolicą w 1374 r. i taki stan trwał do trzeciego rozbioru Polski, a co ciekawe aktu uchylającego status Zakroczymia do najnowszych czasów nikt nie uchylił.
W czwartym rozdziale autor ukazuje funkcjonowanie Zakroczymia od tzw. „falsyfikatu mogileńskiego” z 1065 r., w którym po raz pierwszy wymieniono nazwę Zakroczym, do 1524 r.
Rozdział piąty poświęcony jest ulicom zakroczymskim. Jak podkreśla K. szczerbatko, w średniowieczu i później, nazwy ulic były ściśle związane z rzemiosłem jakie na danej ulicy uprawiano albo z usytuowaniem na niej poszczególnych instytucji. I tak przy ulicy Szkolnej mieściła się już w 1221 r. szkółka parafialna.
Zeszyt historyczny Kazimierza Szczerbatko w bardzo syntetyczny sposób ukazuje historię Ziemi Zakroczymskiej i Zakroczymia jako jej stolicy.
(k)
