W dniach od 25 do 28 września 2025 r. w podróż historyczno – wojskową na Łotwę udała się delegacja Związku Oficerów Rezerwy Rzeczpospolitej Polskiej. Podczas wizyty na Łotwie podpisano porozumienie o współpracy z polskim gimnazjum w Rezekne.
Delegację Zarządu Głównego i Zarządu Okręgu Śląskiego Związku Oficerów Rezerwy RP stanowili: plut. w rez. Artur Wojciechowski - zca sekretarza ZG i jednocześnie prezes Koła w Częstochowie ZOR RP, ppor. w rez. dr Ryszard Stefaniak – członek ZG ZOR RP, kpr. w rez. Jacek Maduzia, st. szer. w st. spocz. Krzysztof Buchajczuk i st. mar. w rez. Dariusz Sil odwiedzili historyczne dla narodu polskiego miejsca na Łotwie.
Jednym z kulminacyjnych przystanków był Grób Nieznanego Żołnierza zlokalizowany na terenie cmentarza katolickiego w Dyneburgu. Jest to pomnik zwieńczony krzyżem. Napis na pomniku nagrobnym: " Ś. + P. GRÓB NIEZNANEGO ŻOŁNIERZA "
W Państwowym College’u Straży Granicznej w Rezekne na Łotwie delegacja została zapoznana z systemem bezpieczeństwa i zarządzania granicami. Przybliżono także historię Straży Granicznej, zwiedzono Izbę Tradycji tej formacji. Przedstawicielowi Łotewskiej Straży Granicznej w ramach podziękowania ppor. w rez. dr Ryszard Stefaniak przekazał kopię Krzyża Niepodległości z okresu międzywojennego oraz dokonano wpisu do księgi pamięci.
Odwiedzono również Państwowe Polskie Gimnazjum w Rezekne. Przekazano dary w formie pomocy materialnej. Mając na względzie współpracę na rzecz patriotycznego wychowania młodzieży w szacunku do ideałów ojczystej historii Rzeczypospolitej Polskiej nawiązano z placówką współpracę i podpisano porozumienie o współpracy. Porozumienie zostało podpisane przez Prezesa ZG ZOR RP płk Alfreda Kabatę i panią dyrektor szkoły Olgę Burovą.
Podczas akademii pani dyrektor przedstawiła rys historyczny szkoły oraz uczniowie klas I-III zaśpiewali wiele pieśni w języku polskim. Na zakończenie z-ca Prezydenta Miasta Częstochowy dr Ryszard Stefaniak odznaczył pamiątkowym Medalem Strzeleckim 1000-lecia Korony Polskiej najbardziej zaangażowanych pedagogów szkoły a plut. w rez. Artur Wojciechowski wręczył publikacje wydawane przez ZOR RP pani dyrektor Oldze Burowej z przeznaczeniem do szkolnej biblioteki.
Szkoła rozpoczęła swoją działalności 1 września 1993 roku jako placówka przy ulicy Kaļķu 12 gdzie uczęszczało 22 uczniów. Latem 1994 roku odbywają się pierwsze praktyki językowe w mieście partnerskim – Częstochowie. W marcu 1997 roku placówka uzyskała akredytację szkoły podstawowej i przeniosła się do nowej siedziby, przekształconej z przedszkola przy ulicy Lubānas 49. Darowizny z Polski i innych krajów przyczyniły się do rozbudowy szkoły, między innymi sali gimnastycznej, i poprawy warunków lokalowych. We wrześniu 2002 r. szkoła staje się szkołą średnią a w roku 2005odbyła się pierwsza matura w Polskiej Szkole Średniej w Rezekne. Obecnie szkoła liczy ponad 600 uczniów. Wieloletnią dyrektorką placówki, od początku jej funkcjonowania, była Walentyna Szydłowska. Na początku 2020 roku zastąpiła ją w tej funkcji nauczycielka szkoły Olga Burowa.
Uczestnicy wyjazdu poświęcili także czas na złożenie wiązanki przed pomnikiem Vienoti Latvijai, znanym również jako Pomnik Wyzwoleńców Latgale. Jest to symbol znajdujący się w sercu Rezekne. Pomnik ten jest poświęcony bojownikom wojny łotewskiej o niepodległość w 1920 roku i ucieleśnia ideę wolności i jedności dla państwa łotewskiego. Pomnik jest często nazywany przez miejscowych "Latgales Mera". Rzeźbiarska formacja pomnika "Zjednoczona dla Litwy" - kobieta z krzyżem, który wznosi się w prawej ręce, stała się tak zaznajomiona nie tylko w Latgale, ale także na Litwie, że symbolizuje nie tylko Rezekne, ale także całe Latgane. Dlatego często pojawia się na okładkach i pamiątkach różnych gazet, publikacji literackich.
Delegacja była także w miejscowości Lucyn (łot. Ludza), w którym urodził się pisarz, podróżnik i działacz społeczny Ferdynand Ossendowski. To jego pamięci poświęcony jest kamień gdzie delegacja ZOR RP złożyła wiązankę.
Nie zapominano także o zamku w Rezekne. To warowny zamek starożytnych Łatgałów. W 1285 roku został zbudowany przez niemieckiego mistrza zakonu Wilhelma z Schurborg z przeznaczeniem jako rezydencja wójta zakonu inflanckiego. Ponieważ zamek był obiektem ważnym strategicznie, chętnie go zajmowali Rosjanie, Litwini, Polacy. Został całkowicie zburzony przez Szwedów w latach 1656-1660. Potem już nigdy nie został odrestaurowany jako twierdza.
A.W.
Foto: Jacek Maduzia, Krzysztof Buchajczuk
