W dniach 2-17 listopada 2025 r., w miejscowościach: Dzierzkowice-Rynek, Dzierzkowice-Podwody i Terpentyna (Gmina Dzierzkowice, Powiat Kraśnicki, Woj. Lubelskie) oraz lesie „Wolski Bór” przedstawiciel Okręgu Lubelskiego Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej uczcił 100. rocznicę powstania Grobu Nieznanego Żołnierza, w ramach ogólnopolskiej akcji „Płomień pamięci” zorganizowanej przez Muzeum Historii Polski we współpracy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Inicjatorem i prowadzącym akcję był kpr. rez. Jacek Zdenicki – członek Okręgu Lubelskiego Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej.
Projekt został przeprowadzony przy współpracy ze społecznością Zespołu Placówek Oświatowych im. Batalionów Chłopskich w Terpentynie. Obejmował on zajęcia edukacyjno-patriotyczne wprowadzające do historii Grobu Nieznanego Żołnierza i lokalnych miejsc pamięci narodowej oraz przygotowanie symbolu pamięci – biało-czerwonych serc z wstążek. Kolejnym działaniem było zapalenie zniczy ozdobionych biało-czerwonymi sercami, znaku akcji „Płomień pamięci”, na cmentarzach wielkiej wojny oraz na zbiorowym grobie nieznanych żołnierzy poległych w czasie I i II wojny światowej na cmentarzu parafialnym.
Upamiętniono także mieszkańców Dzierzkowic pomordowanych i poległych we wszystkich konfliktach dwudziestego wieku. Zwieńczeniem akcji była dokumentacja miejsc pamięci poprzez wykonanie zdjęć ze zniczami, celem umieszczenia na multimedialnej mapie Polski.
Akcja „Płomień pamięci” łączy w sobie wymiar edukacyjny i społeczny. Uczestnicy, zapalając znicze w miejscach pamięci, przyczynili się do utrwalenia świadomości historycznej i patriotycznych wartości wśród mieszkańców gminy. Wydarzenie spotkało się z ciepłym odbiorem społeczności lokalnej. Akcja ta pokazuje, że troska o pamięć historyczną i wspólne działanie mogą łączyć pokolenia oraz umacniać poczucie tożsamości narodowej.
XXX
W dzień zaduszny, 2 listopada 1925 roku, w arkadach Pałacu Saskiego w Warszawie odsłonięto Grób Nieznanego Żołnierza, w którym pochowano niezidentyfikowane szczątki kilkunastoletniego obrońcy Lwowa, ekshumowanego z cmentarza „Orląt Lwowskich”. W kolejnych latach składano w nim prochy bohaterów z innych pól bitewnych, tworząc narodowe mauzoleum. Monument tworzyła umieszczona w centrum arkad płyta ze zniczem i inskrypcją: „Tu leży żołnierz polski poległy za Ojczyznę”. Wystrój dopełniały wykute w kamieniu miecze i husarskie skrzydła, metalowe kraty z motywami Orła Białego i polskich odznaczeń wojskowych oraz urny i kandelabry. Na granitowych tablicach wykuto nazwy miejscowości, pod którymi stoczono najważniejsze dla narodu polskiego bitwy pierwszej wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej. Z wysadzonego przez Niemców w 1944 roku pałacu ocalały tylko trzy parterowe arkady z mieszczącym się w nich grobem. Po wojnie pomiędzy arkadami od strony Ogrodu Saskiego umieszczono ozdobną kratę z orłem i nowe tablice. W latach dziewięćdziesiątych dwudziestego wieku przywrócono oryginalne i dodano nowe. Obecnie tablice upamiętniają bitwy i potyczki stoczone w latach 972-1945.
Grób Nieznanego Żołnierza jest jednym z najważniejszych symboli polskiej pamięci narodowej. Miejscem, w którym historia spotyka się z teraźniejszością. Od odsłonięcia stał się namacalnym świadectwem bohaterstwa Polaków, którzy oddali życie za Ojczyznę. Pomnik ten nie tylko przypomina o przeszłości, lecz łączy pokolenia w hołdzie dla bezimiennych obrońców Rzeczypospolitej.
Tekst: Jacek Zdenicki
Foto: J.Z. i ZPO
