Delegacja Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej, uczestniczyła 28 maja 2024 r. w Magdalence k. Warszawy w uroczystości upamiętniającej pomordowanych więźniów Pawiaka w Magdalence.
ZOR R reprezentowali: Marcin Łada – wiceprezes ZG; ppłk w st. spocz. Janusz Zajączkowski – prezes Okręgu Mazowieckiego i członek ZG, st. chor. sztab. w st. spocz. Stefan Wyszyński – prezes Koła ZOR RP w Warszawie i członek ZG, kpr. pchor. rez. Stanisław Wykowski – wiceprezes Koła ZOR RP w Warszawie.
Uroczystość religijno-patriotyczną która odbyła się w 82. rocznicę egzekucji zorganizowali: Wójt i Samorząd Gminy Lesznowola, Proboszcz Parafii pw. Św. Marii Magdaleny w Magdalence, Gminny Ośrodek Kultury w Lesznowoli, Muzeum Więzienia Pawiak.
Uroczystość rozpoczęła się mszą św. w Kościele pw. Św. Marii Magdaleny w Magdalence (gm. Lesznowola). Mszę celebrował ks. proboszcz Mirosław Cholewa. Duchowny przypomniał, że od wielu lat, co roku przychodzimy na miejsce kaźni w lesie w Magdalence, aby dać świadectwo, że pamiętamy. – Niemieccy okupanci nie tylko pozbawili więźniów życia, ale chcieli również zatrzeć pamięć o nich. Dlatego zamordowali ich skrycie, pod osłoną nocy. Ktoś jednak odkrył niemiecką zbrodnię, zapamiętał miejsce egzekucji i po wojnie, w lipcu 1946 roku, dokonano ekshumacji ciał, które przewieziono później na cmentarz parafialny.
– Pamięć jest potrzebna przyszłym pokoleniom, a modlitwa jest potrzebna pomordowanym. Ważne jest aby w modlitwie nieść pomordowanych przed oblicze Boga – mówił duchowny. Ks. Cholewa wspomniał, że zamordowano 223 więźniów, wśród nich były 23 kobiety, 15 z nich to więźniarki Obozu Koncentracyjnego Ravensbruck, przewiezione przed egzekucją na Pawiak. Duchowny wspomniał także napis wyryty na ścianie celi w więzieniu Gestapo w warszawskiej Alei Szucha. „Ojczyna – łatwo o niej mówić, trudniej żyć, jeszcze trudniej umrzeć, a najtrudniej cierpieć”. Słowa te stały się mottem uroczystości poświęconej martyrologii Polaków w Magdalence.
Druga część uroczystości odbyła się w lesie, przy pomniku w Miejscu Straceń, przy ul. Jarzębinowej w Magdalence. Tę część uroczystości wypełniły przemówienia gospodarzy i oficjalnych gości, apel poległych, salwa honorowa, a także program artystyczny przygotowany przez młodzież szkolną, podczas którego wiersze Zbigniewa Herberta czytał aktor Cezary Żak. W tej części uroczystości delegacje złożyły wieńce przed pomnikiem. Uroczystość przy pomniku odbyła się z wojskową asystą honorową oddziału Pułku Reprezentacyjnego WP.
W uroczystości uczestniczyły rodziny pomordowanych, wśród nich członek ZOR RP Stanisław Wykowski - prawnuk Szymona Wykowskiego, przedstawiciele wielu służb mundurowych w tym Służby Więziennej: mjr. Bartosz Jaroszewski i por. Marek Pikulski, Grażyna Gałązka z Koła nr 6 AK, reprezentanci władz samorządowych w Wójtem Gminy Lesznowola Martą Natalią Maciejak i radnymi. Obecna była także Agnieszka Kazimierczak reprezentująca UDSKiOR, wójt poprzednich kadencji Maria Jolanta Batycka-Wąsik, młodzież szkolna z pocztami sztandarowymi, zuchy i harcerze oraz wielu mieszkańców Magdalenki i okolicznych miejscowości.
Jako pierwsza wystąpiła Wójt Gminy Lesznowola Marta Natalia Maciejak. Pani wójt powitała wszystkich zebranych i powiedziała m.in. - Miejsce to od zawsze, jako mieszkańcy tej gminy, otaczamy opieką, modlitwą i zadumą. W chwilach takich jak ta, czujemy olbrzymią odpowiedzialność i dumę, że możemy gościć tych, dla których zdarzenia sprzed 82 lat nie są tylko historią Polski, ale również są historią indywidualną, historią ich rodzin. Dziękujemy Państwu, że jesteście tutaj z nami.
Wójt Gminy Lesznowola przypomniała także historię niemieckiej zbrodni. – 26 maja 1942 r. dwaj oficerowie niemieckiej służby bezpieczeństwa dokonali w tym lesie oględzin terenu. Leśnikom polskim powiedziano, że teren będzie niedostępny ze względu na przewidziane ćwiczenia wojskowe, zakazywano wstępu do lasu. Następnego dnia pod pozorem manewrów wykopano 3 podłużne doły. W deszczową noc z 27 na 28 maja więźniów na Pawiaku obudziły krzyki i odgłosy bicia. Skazanych wyprowadzono na korytarz, a następnie umieszczono w samochodach ciężarowych. Więźniom nie wolno było zabrać ze sobą żadnych rzeczy, przez co większość z nich zorientowała się, że wyrusza w swoją ostatnią drogę. W godzinach między 3:00 nad ranem a 14:00 mieszkańcy Magdalenki, Lesznowoli i Łaz słyszeli odgłosy strzałów dobiegające z tego lasu. Zginęły 223 osoby, kobiety i mężczyźni, oficerowie, działacze społeczni i polityczni, przedstawiciele wielu różnych zawodów. Ludzi tych łączyło jedno – byli Polkami i Polakami. Pamiętamy o nich, myślimy o nich, jesteśmy tu dla nich. Cześć Ich Pamięci!
W dalszej kolejności głos zabrała Wicestarosta Piaseczyński Marta Sulimowicz. Pani Starosta powiedziała m.in.: – Nie ma większej miłości od tej, gdy ktoś życie swoje oddaje za przyjaciół swoich. Spotykamy się dziś w tym miejscu, aby uczcić pamięć tych, którzy zginęli w tragicznych okolicznościach, tutaj, w Magdalence, w nocy z 27 na 28 maja 1942 r. Wspominamy dziś rozstrzelanie 223 więźniów Pawiaka, mężczyzn i kobiet, którzy oddali swoje życie w walce o wolność i niepodległość naszej Ojczyzny. Składając dziś kwiaty i zapalając znicze oddajemy im hołd i chcemy, aby ich ofiara była przestrogą przed okrucieństwem wojny i totalitaryzmu, a także fundamentem do budowania społeczeństwa opartego na wartościach takich jak: wolność, godność i solidarność. Dzisiaj w wolnej Polsce naszym obowiązkiem jest pamiętać i przekazywać tę pamięć kolejnym pokoleniom gdyż wedle słów Zbigniewa Herberta - naród, który traci pamięć, traci sumienie.
Nie możemy zapomnieć o tych, którzy oddali swoje życie za to, abyśmy my mogli dziś żyć w niepodległym i suwerennym kraju. Musimy mieć na uwadze, że wolność nie jest dana raz na zawsze, ale wymaga ciągłego pielęgnowania obrony i wysiłku. Niech to miejsce oprócz pamięci i żałoby będzie także symbolem tej wolności i przypomina nam jak ważne jest abyśmy wszyscy, wspólnie dbali o jej zachowanie. Dziękuję wszystkim, którzy pielęgnują wspomnienia o tych tragicznych wydarzeniach: historykom, nauczycielom, młodzieży oraz wszystkim, którzy przyczynili się do organizacji dzisiejszej uroczystości. Dzięki Wam pamięć o bohaterach nie zginie. Cześć Ich Pamięci!
Ostatnim mówcą w tej części uroczystości był Janusz Soczówka prezes Stowarzyszenia Miłośników Osiedli Magdalenka i Sękocin, który skierował serdeczne podziękowania do Marii Jolanty Batyckiej-Wąsik, Wójta Gminy Lesznowola w latach 1997- 2024 za to, że wskrzesiła Miejsce Pamięci Narodowej w Magdalencie i doprowadziła je do godnego stanu. – Mieszkańcy gminy Lesznowola gromadzą się tu od 25 lat, aby oddać hołd bohaterom. Dziękuję Pani Wójt za to, że przez lata inspirowała Pani młodzież i dorosłych mieszkańców gminy do poznawania historii tego miejsca – powiedział prezes Soczówka.
Gratulujemy Władzom Samorządowym Gminy Lesznowola i wszystkim współdziałającym z nimi instytucjom organizacji pięknej uroczystości patriotycznej. Cieszy nas duży udział młodzieży w uroczystości, jest to dowód, że pamięć o naszych bohaterach nie zaginie. Cześć Pamięci Wszystkim Bohaterom, którzy zginęli za Ojczyznę!
Tekst i fot. M.Ł.
