28 listopada 20025 r., płk rez. Alfred Kabata – prezes ZG Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej, przeprowadził w Kazuniu prelekcję w 2 Mazowieckim pułku saperów na temat patrona jednostki – gen. dyw. Tadeusza Kossakowskiego a wraz z ppor. rez. Stanisławem Wojciechem Wykowskim – wiceprezesem Koła ZOR RP w Warszawie, lekcję historyczno-wojskową w Nowym Dworze Mazowieckim, w Zespole Szkół nr 2.
24 listopada 2025 r. minęła 60. rocznica śmierci gen. dyw. Tadeusza Kossakowskiego.
Przed rozpoczęciem prelekcji płk Mariusz Łuszczyński – dowódca pułku, powitał płk rez. Alfreda Kabatę i towarzyszącego mu ppor. rez. Stanisława Wojciecha Wykowskiego.
Płk rez. Alfred Kabata przypomniał, że decyzją Ministra Obrony z 5 listopada 2019 r. gen. dyw. Tadeusz Kossakowski (1888 - 1965) ps. „Krystynek” został patronem 2 Mazowieckiego pułku saperów. Następnie zapoznał słuchaczy z działalnością wojskową trwającą od 1914 do 1945 r. i ważniejszymi wydarzeniami z życia prywatnego gen. Tadeusza Kossakowskiego.
Po zakończeniu prelekcji płk Mariusz Łuszczyński podziękował za ciekawy wykład i przekazał na ręce płk. Alfreda Kabaty okolicznościowy dyplom, w którym napisał: „W dowód uznania za ogrom wiedzy przekazanej żołnierzom 2. Mazowieckiego pułku saperów. Dzięki Pana zaangażowaniu żołnierze mogli poznać mniej powszechną, a jakże chwalebną historię służby patrona 2psap gen. dyw. Tadeusza Kossakowskiego”.
Po spotkaniu, zorganizowano konkurs wiedzy, podczas którego żołnierze mogli wykorzystać zdobytą tego dnia znajomość biografii swojego patrona.
Następnie delegacja 2 Mazowieckiego pułku saperów z dowódcą pułku, płk. Mariuszem Łuszczyńskim, udała się na Cmentarz Wojskowy na Powązkach, gdzie na grobie generała Kossakowskiego złożono kwiaty i zapalono znicz, oddając hołd swojemu patronowi i podkreślając ciągłość tradycji, którą pułk kontynuuje od ponad 80-ciu lat.
……………………………………………………………………………………..
Z 2 Mazowieckiego pułku saperów płk rez. Alfred Kabata i ppor. rez. Stanisław Wojciech Wykowski udali się do Zespołu Szkół nr 2 w Nowym Dworze Mazowieckim, gdzie przeprowadzili dla kilkudziesięciu uczniów lekcję historyczno - wojskową. Płk rez. Alfred Kabata omówił oraz przedstawił prezentację multimedialną dotyczącą funkcjonowania Wojska Polskiego w Nowym Dworze Mazowieckim, ze szczególnym podkreśleniem Batalionu Elektrotechnicznego (1921 - 1939). Zapoznał także słuchaczy z działalnością Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej, szczególnie zaś z przedsięwzięciami będącymi przedmiotem współpracy ze szkołą. Wiodącym przykładem w tym zakresie jest upamiętnianie oficerów Batalionu Elektrotechnicznego zamordowanych w Katyniu i Charkowie poprzez sadzenie „Katyńskich Dębów Pamięci” w ramach programu „Katyń ocalić od zapomnienia”.
Ppor. rez. Stanisław Wojciech Wykowski zapoznał młodzież z formami służby wojskowej, którą mogą wybrać po ukończeniu szkoły. Omówił zasady podjęcia szkolenia i służby w Szkole Legii Akademickiej, Wojskach Obrony Terytorialnej oraz odbywania Dobrowolnej Zasadniczej Służby Wojskowej.
Za przeprowadzenie lekcji historyczno – wojskowej z młodzieżą podziękowała prelegentom Anna Buszta – wicedyrektor Zespołu Szkół nr 2.
XXX
Gen. dyw. Tadeusz Kossakowski – 27 stycznia 1888 – 24 listopada 1965
Z prelekcji płk rez. Alfreda Kabaty żołnierze mogli dowiedzieć się m.in., że Tadeusz Kossakowski urodzony, 27 stycznia w Kiszyniowie w Besarabii, ówczesnej guberni carskiej (obecnie Mołdawia), mieszkający później w Chersoniu (Ukraina), dokąd przeprowadzili się jego rodzice i gdzie zdał maturę, studiujący we Lwowskiej Politechnice, działający w Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckim, wcielony w sierpniu 1914 r. do rosyjskiego pospolitego ruszenia, a następnie skierowany do oficerskiej szkoły piechoty w Czugujewie pod Charkowem i jako oficer walczący na Syberii i nad Dźwiną, od grudnia 1917 r. do maja 1918 r. w szeregach I Korpusu Polskiego gen. Józefa Dowbór – Muśnickiego, a po jego rozwiązaniu w Polskiej Organizacji Wojskowej.
Od 27 listopada 1918 r. w Wosku Polskim. 15 maja 1919 r., rozkazem dowódcy DOG Warszawa został wyznaczony na dowódcę kompanii saperów 2 Dywizji Legionów, z którą w okresie od 1 czerwca 1919 r. do 8 lutego 1921 r. odbył całą kampanię wojenną. Odznaczony Krzyżem Virtutu i Militari i 6 – krotnie Krzyżem Walecznych.
W latach 1921-1924 związany był z Nowym Dworem Mazowieckim, gdzie najpierw jako kapitan, a po weryfikacji podpułkownik, dowodził Batalionem Maszynowym Saperów (od 15 stycznia 1925 r. Batalion Elektrotechniczny). Batalion był pierwszą jednostką w garnizonie, która zlikwidowała prycze, a z materiału znalezionego w Modlinie wykonała dla wszystkich szeregowych łóżka.
Po wykonaniu niezbędnych remontów i zapewnieniu oświetlenia Modlinowi, przystąpiono do budowy elektrowni centralnej, którą ukończono w 1924 r. (elektrownia „Narew”). Już w 1921 r., przesyłano nadwyżkę prądu elektrycznego z elektrowni szkolnej do dzielnic Nowego Dworu Mazowieckiego, którego głównym odbiorcą była fabryka fajansu oraz miejski browar. Jego działalność na stanowisku dowódcy Batalionu Maszynowego Saperów była bardzo wysoko oceniana przez przełożonych. Przebywając w Nowym Dworze cały czas pogłębiał współpracę ze społecznością Nowego Dworu Mazowieckiego i Modlina. Jako dowódca jednostki łagodził wszelkie spory narodowościowe, zwłaszcza zaś nie chciał powodować zadrażnień między ludnością żydowską a polską. Pod koniec 1922 r. Batalion Maszynowy Saperów stał się najlepszym oddziałem saperskim na terenie Dowództwa Okręgu Korpusu I – Warszawa. Dzięki jego poświęceniu i dobrej organizacji robót, podczas wiosennej powodzi jaka wystąpiła w Nowym Dworze Mazowieckim wiosną 1924 r., udało się w porę zapobiec zalaniu przez wodę drogi i toru kolejowego łączącego Modlin z Warszawą. Dowodzenie Batalionem Maszynowym Saperów zakończył w listopadzie 1924 r.
W okresie międzywojennym XX wieku pełnił znaczące funkcje w Wojsku Polskim. 24 kwietnia 1929 r. Zarządzeniem Prezydenta RP, wyznaczony został na szefa Departamentu Zaopatrzenia Inżynierii Ministerstwa Spraw Wojskowych, które przewidziane było etatowo dla gen. dywizji. Od 23 września 1930 r. obowiązki szefa Departamentu Zaopatrzenia Inżynierii MSWojsk. łączył z funkcją dowódcy Broni Pancernych. Był zwolennikiem rozwoju polskiej broni pancernej i inicjatorem rozwoju przemysłu samochodowego. W okresie, gdy odpowiadał za broń pancerną, wdrożono do masowej produkcji tankietkiTK-3 i TKS, zakupiono czołgi Vickers i opracowano własny czołg 7 TP.
W 1936 r., dość niespodziewanie, w wyniku odmiennej od przełożonych wizji na kwestię motoryzacji i mechanizacji wojska, został przeniesiony ze stanowiska dowódcy Broni Pancernych na dowódcę Saperów MSWojsk. Funkcję tę pełnił od 21 marca 1936 r. aż do 1939 r, do końca wojny polsko - niemieckiej. 19 marca 1939 r. został mianowany generałem brygady.
Podczas II wojny światowej, po ucieczce z internowania w Rumunii, przedostał się do Francji a następnie do Wielkiej Brytanii, gdzie Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski wyznaczył go do pełnienia ważnych funkcji związanych z dowodzeniem saperami i odpowiedzialnością za wprowadzenie motoryzacji pododdziałów. Okres od września 1941 r. do czerwca 1942 r., to praca na stanowisku zastępcy dowódcy I Korpusu Polskiego. W tym czasie wyszkolonych zostało kilka tysięcy kierowców i kilkuset mechaników samochodowych.
Od września 1942 r. do czerwca 1943 r. pełnił obowiązki szefa motoryzacji i broni pancernej Armii Polskiej na Wschodzie, a następnie zastępcy dowódcy bazy i etapów Armii Polskiej na Wschodzie. W czerwcu 1943 r., podczas inspekcji Armii Polskiej w Iraku dokonywanej przez gen. Władysława Sikorskiego zgłosił mu chęć lotu do okupowanego kraju i podjęcia służby w Armii Krajowej. Po kilkumiesięcznym szkoleniu, w nocy z 29/30 maja 1944 r. został przerzucony do Polski. Należy podkreślić, że gen. Tadeusz Kossakowski był najstarszym cichociemnym, w dniu przerzutu miał 56 lat i 7 miesięcy. 30 maja 1944 r. Z chwilą lądowania w kraju, otrzymał awans do stopnia gen. dywizji.
Wybuch Powstania Warszawskiego 1 sierpnia 1944 r. całkowicie go zaskoczył. Nie mając przydziału, 2 sierpnia 1944 r. jako ochotnik, budował wraz z innymi barykadę na ul. Kruczej, następnie wstąpił jako szeregowiec – ochotnik do drużyny szturmowej pchor. „Blizny” (NN). W drużynie tej był do połowy sierpnia 1944 r., kiedy to, po rozpoznaniu przez techników znających go sprzed wojny, powierzono mu organizację środków walki. Kierował pracą kilku warsztatów zatrudniających około 800 pracowników.
Po zakończeniu działań powstańczych w Warszawie, wraz pozostałymi pięcioma generałami AK (Tadeuszem Komorowskim „Borem”, Antonim Chruścielem „Monterem”, Tadeuszem Pełczyńskim „Grzegorzem”, Albinem Skroczyńskim „Łaszczem” i Kazimierzem Sawickim „Sawą”) dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał kolejno w oflagach: XIII – 73 w Landwasterf; IV C w Coldzitz, a następnie XVIII – 317C w Markt Pengan w Austrii.
Po uwolnieniu przez wojska amerykańskie został przetransportowany do Londynu. Po zorganizowaniu Ambasady Polskiej w Londynie (attaché wojskowy płk Węgrowski) złożył deklarację powrotu do kraju.
17 grudnia 1945 r. znalazł się na ziemi ojczystej wraz z gen. Mieczysławem Borutą – Spiechowiczem i gen. Bolesławem Szareckim. Po powrocie do kraju uniemożliwiono mu powrót do armii, w związku z tym swoje umiejętności politechniczne zmuszony był wykorzystywać jako cywil.
W styczniu 1946 r. wyznaczono go na stanowisko p.o. dyrektora administracyjno – handlowego w Centralnym Zarządzie Przemysłu Zbrojeniowego, a po jego likwidacji pod koniec 1947 r. objął funkcję szefa finansowo – administracyjnego w Biurze Projektów i Budowy Fabryk w Warszawie, ale po miesiącu otrzymał wymówienie. Pracował jeszcze w kilku instytucjach państwowych, ale też po krótkim czasie go zwalniano. Najdłużej, od stycznia 1952 r. do 1958 r. pracował w Biurze Konstrukcyjno- Technologicznym Remontu Maszyn Budowlanych.
W 1953 r. przyznano mu rentę starczą w wysokości 286 zł, ale odmówiono przyznania emerytury z tytułu służby wojskowej. W 1957 r. rentę zwiększono do kwoty 1200 zł, a w 1961 r. przyznano mu rentę wyjątkową w kwocie 2520 zł miesięcznie. Nadal jednak pracował w ograniczonym wymiarze czasowym.
Zmarł 24 listopada 1965 r. w wieku 77 lat i pochowany został na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A2-3-13).
(ak).
Foto: Dawid Iwan i Stanisław Wojciech Wykowski
