W dniach 20 - 23 października 2022 r. delegacja Okręgu Śląskiego Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej udała się w patriotyczną podróż historyczno-wojskową na Litwę.
Delegację stanowili: mjr Grzegorz Klose, ppor. rez. dr Ryszard Stefaniak, plut. rez. Artur Wojciechowski, Dariusz Makowski i Krzysztof Buchajczuk. Członkowie delegacji odwiedzili historyczne dla narodu polskiego miejsca na Litwie. Jednym z kulminacyjnych przystanków był cmentarz Rossa, gdzie zapalono znicze na grobie matki Marii z Billewiczów Piłsudskiej, który jest miejscem pochówku urny z sercem Marszałka Józefa Piłsudskiego.
Uczestnicy udając się dalej śladami marszałka odwiedzili Druskienniki, miejscowość uzdrowiskowa nad brzegiem Niemna gdzie marszałek wielokrotnie przyjeżdżał. Tutaj analizował mapy, pisał swoje przemówienia i czytał książki. Często spacerował wzdłuż rzeki, siadał na ławeczce pod dębem. Dzisiaj ten dąb niestety nie jest w najlepszym stanie. Józef Piłsudski napisał: „Druskienniki były niespodzianką myśli Stwórcy w odpoczynku, gdy ten się uśmiechnął”. Odwiedziliśmy także Pikieliszki malutka mieścina około 20 km na północ od Wilna a w szczególności dworek, w którym Marszałek z rodziną spędzał urlopy. Obecnie mieści się tam Polska biblioteka.
Odwiedzono groby polskich żołnierzy na Cmentarzu na Antokolu, który znany jest również jako Cmentarz Wojskowy. Cmentarz ten to jedna z najsłynniejszych nekropolii Wilna. Właśnie tutaj znajduje się największa w Wilnie kwatera z grobami polskich żołnierzy, którzy w okresie 1919 - 1921, podczas toczącej się wojny polsko-bolszewickiej polegli w walce o Wilno. Są tu pochowani również żołnierze Armii Krajowej z 1944 r. – uczestnicy operacji „Ostra Brama”. Poległym oddano hołd, złożono wiązankę i zapalono znicze.
Odwiedzili również Szkołę Podstawową w Szumsku, gdzie przyjęto nas bardzo ciepło i serdecznie. W 1921 r. władze oświatowe w Wilnie powierzyły Marianowi Wolskiemu b. legioniście organizowanie szkolnictwa w miasteczku. Obecnie są Szkołą Dziesięcioletnią - Podstawową z polskim językiem nauczania. (więcej o szkole na stronie internetowej https://www.sumskas.vilniausr.lm.lt/pl/uslugi/historia-szkoly ).
Podczas akademii uczniowie zaprezentowali rys historyczny szkoły oraz zaśpiewali wiele patriotycznych pieśni w języku polskim. Całe przedstawienie było bardzo wzruszające. Na zakończenie z-ca Prezydenta Miasta Częstochowy dr Ryszard Stefaniak wraz z mjr Grzegorzem Klose odznaczył Sztandar Szkoły Krzyżem Pododdziałów Tradycji Oręża Polskiego Polskich Drużyn Strzeleckich. Rozmawiając z panią Dyrektor otrzymaliśmy informacje, że oryginalny sztandar szkoły znajduje się na Jasnej Górze w Częstochowie gdyż w 1945 roku gdy nastał dzień deportacji rodziny Wolskich na Syberię to wraz z zesłańcami powędrował sztandar szumskiej szkoły, który przez prawie dwanaście lat był skrzętnie przechowywany w obozowym baraku. Po powrocie Wolskich z zesłania do Polski w 1956 r. sztandar wrócił z nimi do kraju i stał się cenną relikwią przeszłości. 10 maja 1998 r. został uroczyście umieszczony na zawsze w Skarbcu Pamięci i historii Narodu Polskiego na Jasnej Górze w Częstochowie. Obecnie Sztandar jakim dysponuje szkoła jest kopią.
W międzyczasie odwiedzono także grób Jana Czeczota w Rotnicy. Jan Czeczot to nadzwyczajna postać i polski poeta, przyjaciel Adama Mickiewicza. Do jego wierszy Stanisław Moniuszko układał melodie. Do najpopularniejszych zalicza się Prząśniczka – od 1998 oficjalny hejnał miasta Łodzi.
Uczestnicy wyjazdu poświęcili także czas na wspaniałe miejsca zabytkowe w Wilnie min. kościół Piotra i Pawła, Ostra Brama kaplica Matki Bożej Ostrobramskiej, cerkiew św. Ducha, gdzie są pochowani pierwsi święci prawosławni na Litwie. W programie zwiedzania był także Klasztor bazylianów - tam był więziony A. Mickiewicz i Uniwersytet Wileński, gdzie studiował, Pałac prezydencji, gdzie mieszkał marszałek, katedra św. Stanisława z kryptami królewskimi i przepiękną kaplicą św. Kazimierza. Wieczorem czas poświęcono na przepiękny widok panoramy Wilna z góry Trzech Krzyży.
Nie zapominano także o drugim co do wielkości mieście Kowno na Litwie, gdzie zwiedzono zamek. Zamek w Kownie bronił Litwinów przed najazdami Krzyżaków, którzy jednak zdobywali go wielokrotnie, m.in. w 1362 roku. W 1384 roku Krzyżacy wznieśli zachowany do dziś, nowy murowany zamek nazwany przez nich Ritterswerder mający stanowić bazę wypadową do dalszych najazdów, szczególnie na Wilno i Troki. Następnym przystankiem po zabytkach Kowna był Zespół klasztorny bernardynów z lat 1487–1502 fundacji kasztelana S. Sędziwojewskiego. Kościół św. Jerzego, zbudowany w XV wieku dla bernardynów, w stylu gotyckim, w kształcie trójnawowej hali z wielkimi, strzelistymi oknami. Także wspaniały Ratusz miejski zwany „Białym Łabędziem” (XVI wiek).
Z tego miejsca pragniemy podziękować panom z-cy Prezydenta Miasta Częstochowy dr Ryszardowi Stefaniakowi i naczelnikowi Wydziału Edukacji UM Częstochowy Rafałowi Piotrowskiemu za możliwość uczestnictwa w patriotycznym wyjeździe śladami Marszałka J. Piłsudskiego po Litwie.
A.W.
Foto: Marzena Klose, Beata Wojciechowska, Rafał Dziwis
